Talabalar ko‘chasi 1, Ijtimoiy fanlar fakulteti

image

Turkiston shaytonbaligʼi (toshbuqasi)

Cottus spinulosus Kessler, 1872

Maqomi. 2(VU:D): Sirdaryoning zaif, qisqarib borayotgan, lokal tarqalgan endemik relikt turi.

Tarqalishi: Sirdaryo havzasining yuqori qismi (Qoradaryo va Norin daryolari).

Oʼzbekistondan tashqarida: Qirgʼiziston.

Yashash joylari: Daryolarning tubi qum va shagʼalli togʼoldi qismlari; buloqlar.

Soni: Ilgari barcha yashash joylarida koʼp boʼlgan. Oxirgi oʼn yillar davomida soni keskin kamayib ketdi.

Yashash tarzi: Togʼ daryolari tubida

yashaydigan, sovuqsevar kamxarakat baliq. 2-3 yoshda jinsiy voyaga

yetadi. Urchishi -may-iyunda. Serpushtliligi - 300-820 uvildiriq atrofida. Suv hasharotlari lichinkalari bilan ovqatlanadi.

Cheklovchi omillar: Sirdaryo oqimning sunʼiy tartiblanishi natijasida tabiiy suv rejimining oʼzgarishi, suvning ifloslanishi; rekreatsion faoliyat; kelgindi baliqlar raqobati.

Koʼpaytirish: Koʼpaytirilmagan.

Muhofaza choralari: Turning yashash joylarida muhofaza tartibini ishlab chiqib joriy qilish, aholi oʼrtasida tushuntirish ishlarini olib borish lozim.

«O'ZBEKISTON QIZIL KITOBI» © O'R FA ZOOLOGIYA INSTITUTI, 2009