Naja oxiana (Eichwald, 1831)

Maqomi:  3(NT):  Zaiflarga yaqin,  mozaik tarqalgan tur.  TMXI Qizil ro`yxatiga kiritilgan [DD]. 

Tarqalishi:  o`arbiy Pomir-Oloy,  Markaziy va Janubiy Qizilqum,  Qarshi cho`llari. 

O`zbekistondan tashqarida:  Turkmanistonning janubiy qismi,  Tojikiston,  hamda Eron,  Afg`oniston,  Pokiston,  Hindistonning shimoliy qismlari. 

Yashash joylari: Shag`al va tuproqli adirlar,  qoldiq tog`lar va d. s. b.  2000 metrgacha bo`lgan tog`lar,  daryo qayirlari va vohalar,  ba`zan cho`l va yarim cho`llar. 

Soni:  1980-yillarda janubiy hududlarda (Bobotog` etaklari,  Sandiqlicho`l) 1, 5 gektar maydonda 1 dona uchrar edi?  o`rtacha zichligi 1 kv.  km maydonda 0, 5-5 tani tashkil etar edi.  Hozirda ayrim yashashjoylarida butunlay yuq bo`lib ketgan qolganlarida esa sonikamayib ketgan. 

Yashash tarzi: Mart-oktyabrda, yozda - asosan tunlari faol? tuproq yoriqlari, toshlar osti,  kemiruvchi va toshbaqalar inlariga yashirinadi va o`sha erda qishlaydi.  May oyida juftlashadi.  Iyulda 6-19 ta tuxum ko`yadi.  Bolasi sentyabrda tuxumdan chiqadi,  3-4 yoshda jinsiy voyaga etadi.  Sudralib yuruvchilar,  baqalar,  ayrim hollarda mayda qush va sutemizuvchilar bilan oziqlanadi. 

Cheklovchi omillar:  Erlarning o`zlashtirilishi,  odamlar tomonidan ta`qib qilinishi. 

Ko`paytirish:  Urg`ochisining tabiatda urug`lantirilgan tuxumlari inkubatsiya davrini muvaffaqiyatli o`taydi.  Serpentariya sharoitiga yaxshi moslashadi. 

Muhofaza choralari:  Ovlash taqiqlangan.  Surxon,  Hisor,  Kitob va Nurota qo`riqxonalarida muhofaza ostiga olingan.  SITESning II-Ilovasiga kiritilgan.