Talabalar ko‘chasi 1, Ijtimoiy fanlar fakulteti

image

Molchanov toʼgarakboshi

Phrynocephalus moltschanovi Nikolsky, 

Maqomi: (DD): Maqomi jihatidan noaniq, toʼliq oʼrganilmagan Orolboʼyi endemik turi.

Tarqalishi: Janubiy Orolboʼyi (Qoraqalpogʼiston). Аreali hozirgi ikki daryo oraligʼida boʼlgan Sirdaryo va Аmudaryoning oʼtmishdagi delьtalari (shimoliy Аxchadaryo allyuvialьdelьta tekisligi)ni qamrab oladi. Beltogʼ tepaligining janubisharqiy qismida ham topilmalar aniqlangan. Oʼzbekistondan tashqarida: taxminan Qozogʼistonning chegaradosh hududlari.

Yashash joylari: Tipik sklerofil, qattiq tuproqda yashaydi. Kaltakesak taqir va oʼsimliklari kam boʼlgan shoʼrxoklarida koʼproq uchraydi.

Soni: Bir ga maydonda 1 dan 4 tagacha uchraydi.

Yashash tarzi: May va iyunь oyi boshlarida sutkaning yorugʼ vaqti-da, soat 8 dan 20 gacha faol yashaydi. Oʼzining yuza inlarida jon saqlaydi; kunning issiq mahali va tunda butalar asosida yashirina-di. May-iyunь oylarida juftlashishi kuzatilgan. 2-3 ta tuxum qoʼyadi, mavsum davomida urgʼochi ik-ki marta tuxum qoʼysa kerak. Hayotining birinchi yili yakunigacha jinsiy voyaga yetadi. Hasharotlar, asosan, chumolilar bilan oziqlanadi.

Cheklovchi omillar: Chorvalar haddan ziyod boqilishi natijasida yashash joylarining tanazzulga uchrashi.

Koʼpaytirish: Koʼpaytirilmagan.

Muhofaza choralari: Аrealini batafsil aniqlash, ekologiyasini oʼrganish; turning yashash joylarida muhofazasini tashkil etish zarur.

«O'ZBEKISTON QIZIL KITOBI» © O'R FA ZOOLOGIYA INSTITUTI, 2009